تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون




 
بدیهی است که لیست پرندگانی که در طول 100 سال گذشته منقرض شده اند، برای بسیاری از افراد شگفت انگیز خواهد بود. هر چند که ما بر حفظ ببرها، کرگدن ها و سایر حیوانات بزرگ متمرکز شدیم، اما به نظر می رسد که در حفاظت از چندین گونه از پرندگان، خزندگان و دو زیستان در طول چند دهه اخیر شکست خورده ایم.
انقراض یا نابودی گونه‌ای، وضعیتی در زیست شناسی و بوم شناسی است که به پایان کار یک گونه گفته می‌شود. انقراض هنگامی پدید می‌آید که واپسین عضو یک گونه می‌میرد و آن گونه دیگر نمی‌تواند با زایش و تولید مثل طبیعی به زندگی خود ادامه دهد. این هنگامه با گذر زمان مشخص می‌شود، زیرا اطمینان دقیق از نابود شدن یک گونه به پیدا نشدن آن گونه در آینده بستگی دارد.
طی تکامل، گونه‌های زیستی به دلایل گوناگون از جمله تلاش برای هم ‌زیستی با محیط و یا رقابت با دشمنان طبیعی، تکامل پیدا می‌کنند و گونه‌های پیشین نابود می‌شوند که گفته می‌شود منقرض شده اند. به صورت طبیعی، یک گونه با گذشت ۱۰ میلیون سال از پیدایش آن، منقرض شده و به گونه دیگری تبدیل می شود. تخمین زده می‌شود که ۹ر9۹ در صد از جان داران در طول تاریخ منقرض شده‌اند. عده‌ای از پژوهشگران بر این باورند که نیمی از گونه‌های کنونی جهان تا سال ۲۱۰۰ نابود می‌شوند. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست در گزارش سال ۲۰۱۱ خود اعلام کرد که ۲۵ در صد از پستان داران زمین در شرف نابودی و انقراض هستند.
در ساده ترین بیان ممکن، انقراض می تواند به عنوان مرگ آخرین مورد از یک گونه خاص تعریف شود که با از بین رفتن آن امید احیای جمعیت آن گونه نیز پایان می یابد. در طول 100 سال گذشته، چندین پرنده و حیوان منقرض شده است. در واقع، تعداد گونه های پرندگانی که در طول این 100 سال عجیب و غریب گذشته منقرض شده‌اند به 17 مورد رسیده است، در حالی که چندین گونه دیگر نیز در حال حاضر در چند سال اخیر دیده نشده اند.

پرندگان منقرض شده در 100 سال گذشته

برخی ممکن است بگویند که فقط 17 مورد از صدها گونه ساکن این سیاره منقرض شدند، اما آنها باید بدانند که از دست دادن آنها چه خسارات بزرگی به وجود می آورد. این پرندگان نقش حیاتی در اکو سیستم های مختلف ایفا می کردند. اکنون آنها بدون هیچ امیدی به احیای دو باره از این سیاره نا پدید شده اند. عوامل ایجاد این خسارت بیو لوژیکی بزرگ شامل از دست دادن زیستگاه، شکار، تغییر اقلیم و غیره می باشد. در ادامه، جزئیات هر یک از این پرندگان که در طول دوره ای از زمان از دست رفته اند، با تأکید ویژه بر علل انقراض آنها آورده شده است.

شترمرغ عربی

زیرگونه شترمرغ عربی که روزگاری در شبه‌ جزیره عربستان و خاور میانه می‌زیست، در حدود اواسط قرن 20 منقرض شده‌ است. زیستگاه این حیوان در دوران پیش از تاریخ به‌ هم پیوسته بود اما با افزایش خشکی شبه‌ جزیره عربستان این حیوان از نواحی نا خوشایندتر صحرای عربستان مانند ربع الخالی رانده شد. پدیده انقراض با شروع ساخت و استفاده از سلاح گرم و آسان تر شدن شکار، آغاز شد. جمعیت شترمرغ عربی در نیمه اول قرن 20 به شدت کاهش یافت. در سال 1966، برای آخرین بار این گونه پرنده در پترا، اردن، رؤیت گردید.

کشیم آتیتلان

مرغابی شانه به سر آتیتلان، پرنده آبی بومی لاگو دِ آتیتلان در گواتمالا بوده است. با افزایش ماهی باس در دریاچه آتیتلان در اواسط قرن 20 تعداد خرچنگ ها و سایر ماهی های کوچک که ساکنان این دریاچه بودند کاهش یافت و در نتیجه منبع غذایی این پرنده نیز از بین رفت. پس از رخ دادن یک زلزله، بستر دریاچه شکسته و آب دریاچه تخلیه شد. از دست دادن زیستگاه در سال 1976 نیز آخرین ضربه ای بود به این گونه وارد شد. آخرین پرنده در سال 1989 مشاهده شد.

بوشرن

انقراض بوشرن، پرنده کوچک بومی نیوزیلندی، با آغاز حضور ماستلیدها، یک نوع پستان دار شکارگر در این منطقه آغاز شد. از آن جایی که بوشرن به طور معمول لانه خود را در نزدیکی زمین می ساخت، طعمه آسانی برای ماستلید و گربه وحشی بود. این پرنده در آغاز قرن 20 به گونه ای نادر تبدیل شده بود. آخرین بار در جزیره کیموهو مشاهده شد. در واقع این گونه برای احیای جمعیت در سال 1972 به آن جا منتقل شد.

صدف خوار جزایر قناری

صدف خوار جزایر قناری که هم چنین با نام صدف خوار سیاه قناری نیز شناخته شده است، بومی جزیره قناری در اسپانیا بود. تجاوز بشر به زیستگاه طبیعی این پرنده و ویران کردن آن توسط موش های درنده باعث انقراض صدف خوار در آغاز قرن 20 گردید. گزارش های تأیید نشده نشان می دهد که این پرنده آخرین بار در اواخر 1940 در این منطقه دیده شد. در نهایت انقراض این گونه در سال 1994 پس از چندین بار تلاش برای پیدا کردن آن، اعلام شد.

طوطی کوچک دم دراز کارولینای

تنها گونه از طوطی های بومی شرق ایالات متحده، طوطی کوچک دم دراز کارولینای می باشند که در اوایل قرن 20 منقرض شدند. جنگل زدایی در مقیاس بزرگ در نزدیکی خلیج مکزیک و دره اوهایو برای مقاصد کشاورزی منجر به از دست رفتن بخش گسترده ای از زیستگاه های این گونه پرنده شد. مدت های زیادی آنها به خاطر پر و بال رنگارنگ خود شکار می شدند و پرهایشان برای تزیین استفاده می شد. عده ای از آنها نیز توسط کشاورزان که آنها را به عنوان مایه آزار و آسیب در نظر می-گرفتند، نابود شدند. همه این عوامل منجر به انقراض طوطی کوچک دم دراز کارولینای شده است. آخرین رؤیت این گونه در طبیعت در سال 1904 بوده و آخرین پرنده در قفس نیز در سال 1918 درگذشت.

کشیم کلمبیا

این پرنده آبی، بومی تالاب بوگوتا در کلمبیا بوده است. مرغابی شانه به سر کلمبیایی به علت از دست دادن زیستگاه و شکار بیش از حد در نیمه دوم قرن 20 منقرض شد. لجنی شدن بیش از حد تالاب بوگوتا و برداشت بیش از حد نی در این منطقه منجر به از دست دادن زیستگاه این گونه شد. شکار بیش از حد قزل آلای رنگین کمان و شکار خود پرنده توسط انسان جمعیت مرغابی شانه به سر کلمبیایی را به کمتر از صد مورد، در سال 1970 کاهش داد. آخرین رؤیت گزارش شده از این پرنده در سال 1977 بوده و پس از آن، نام این پرنده به لیست پرندگان منقرض شده اضافه شد.

برفک گراند کیمن

زیبایی برفک گراند کیمن بومی جزایر کیمن، به دنبال تلاش بسیار زیاد در شکار و جمع آوری آن به وسیله کلکسیونرها در نیمه اول قرن 20 ثابت می شود. تخریب و کاهش گسترده زیستگاه، آنها را به اهداف راحتی برای شکار تبدیل نمود. برفک گراند کیمن در آغاز 1930 به گونه‌ای بسیار نادر تبدیل شد. چند سال بعد نام این پرنده، با آخرین رؤیت در سال 1938 به لیست پرندگان انقراض یافته اضافه شد.

پرنده Hawai'i 'O'o

داستان غم انگیز پرنده Hawai'i 'O'o، بومی جزیره هاوایی، شبیه به برفک گراند کیمن بود. بال و پر زیبای این پرنده، آن را به یک هدف برای شکارچیان تبدیل کرد. این پرندگان به طور گسترده شکار می شدند و برای جمع آوری پر و بال و در نهایت برای تزیین استفاده می شدند. پرنده Hawai'i 'O'o هم چنین یک پرنده خوش آهنگ بود. با این که این پرنده قادر به زنده ماندن در قفس برای مدت طولانی نبود، اما مردم هم چنان به جمع آوری آنها می پرداختند. در نهایت، حضور شاهین در زیستگاه و شکار آن، نقش بسیار مهمی در انقراض پرنده Hawai'i 'O'o ایفا نمود. آخرین مورد این پرنده در سال 1934 مشاهده شد.

مرغ هیث

زیر گونه های این پرنده، بومی مانداب های سواحل انگلستان می باشد که به علت شکار بیش از حد به منظور تأمین مواد غذایی منقرض شد. تعداد آنها به طور گسترده در اواسط قرن 19 کاهش یافت، با این حال، آنها برای چند سال با وجود فعالیت های انسانی زنده ماندند. مرغ هیث در آغاز قرن 20 به گونه‌ای نادر تبدیل شد. در چند سال بعد تعداد آنها به سرعت در اثر بیماری سر سیاه کاهش یافت. آخرین رؤیت این گونه در سال 1932 گزارش شد.

پرنده Kaua'i ' O'o

پرنده Kaua'i ' O'o، یا عسل خوار کوچک، بومی جزیره کائوآئی در هاوایی بود. انقراض پرنده Kaua'i ' O'o در قرن 20 با شروع حضور موش های سیاه و خوک های خانگی، که به عنوان ناقل بیماری های مختلف پرندگان عمل می کردند، آغاز شد. پرنده Kaua'i ' O'o آخرین بار در سال 1987 رؤیت شد. تلاش های بسیاری برای احیای جمعیت آنها با شکست مواجه شد و سر انجام انقراض این پرنده اعلام شد.

کلاغ لایسان

کلاغ لایسان، با نام مستعار لایسان ریل، پرنده کوچکی است که در جزیره لایسان در هاوایی می زیست. عامل اصلی انقراض این گونه از دست دادن زیستگاه بود که با آغاز حضور خرگوش ها در این منطقه ایجاد شد. بدون هیچ شکاری توسط شکارچیان، با از بین رفتن پوشش گیاهی به علت تغذیه خرگوش ها، زمینه‌ی انقراض این پرنده به وجود آمد. یکی دیگر از دلایل برجسته انقراض کلاغ لایسان، استعمار این جزیره توسط موش ها بود. به آرامی و به طور پیوسته هر دو این عوامل منجر به از دست دادن زیستگاه برای پرندگان گشت که در نهایت به انقراض این گونه در سال 1944 منجر شد.

برفک نیوزیلندی

برفک نیوزیلندی، که هم چنین به عنوان پیو پیو جزیره جنوبی شناخته می شود، در یک دوره زمانی جزو یکی از فراوان ترین پرنده ها در نیو زیلند بود. این گونه پرنده توسط گربه ها، موش ها و انسان ها به طور گسترده مورد شکار قرار گرفت. تجاوز بشر هم چنین باعث از دست دادن زیستگاه برای این گونه شد و در پایان قرن 19 این پرنده به کم یاب ترین پرنده در کشور تبدیل شد. سال های زیادی این گونه گاه به گاه در بخش های مختلف کشور رؤیت شد. آخرین باری که این پرنده مشاهده شد در سال 1963 بود، که مدتی بعد انقراض آن اعلام شد.

طوطی بهشتی

طوطی بهشتی، از گونه طوطی های رنگارنگ، بومی منطقه شمال شرقی استرالیا، پس از دست دادن زیستگاه در اثر فعالیت-های انسانی، شکار توسط کلکسیونرهای پرنده و شکار گربه های وحشی به لیست پرنگان منقرض شده اضافه شد. آخرین رؤیت این گونه در سال 1927 بود و در نهایت به عنوان گونه منقرض شده اعلام شد.

کبوتر وحشی آمریکای شمالی

کبوترهای وحشی در یک دوره زمانی یکی از فراوان ترین پرنده ها در شمال قاره آمریکا بوده‌اند، با این حال، شکار گسترده به منظور تأمین مواد غذایی منجر به انقراض این گونه در آغاز قرن 20 شده است. گونه های مهاجر، که در دسته های بزرگ پرندگان پیدا شد، به یک منبع مهم مواد غذایی برای سرخ پوستان بومی و مهاجران اروپایی تبدیل شد. این پرنده در پایان قرن 19 بسیار کم یاب شد و در نهایت در دهه اول قرن 20 منقرض شد. آخرین رؤیت گزارش شده از این کبوترها در سال 1912 بوده است.

کبوتر ریوکیو

گونه های این کبوتر، بومی مجمع الجزایر اوکیناوا در ژاپن بوده است که در اثر تخریب زیستگاه منقرض شد. تجاوز بشر در جنگل های استوایی این مجمع الجزایر، باعث از بین رفتن زیستگاه این پرنده شد. این کاهش تعداد در نهایت منجر به انقراض این گونه در سال 1930 شد. آخرین رؤیت این پرنده در سال 1936 گزارش شده و پس از آن به فهرست گونه های منقرض شده اضافه شده است.

ریل جزیره ویک

ریل جزیره ویک یک پرنده در جزیره ویک در اقیانوس آرام بود که نامش نیز از همین مکان گرفته شده است. این پرنده قبل از جنگ جهانی دوم به وفور در این جزیره وجود داشت. با این حال، نیروهای ژاپنی که در این جنگ، جزیره را اشغال کردند، این پرندگان را شکار کرده و آنها را از بین بردند. شکار این پرندگان زمینی برای سربازان ژاپنی کار خیلی سختی نبود. به علت همین کشتارهای گسترده، جمعیت این پرنده به سرعت کاهش یافت و در نهایت این پرنده در سال 1945 منقرض شد.

جغد صورت سفید

جغد صورت سفید، که هم چنین به عنوان جغد خندان نیز شناخته شده است، از گونه های جغد بومی نیو زیلند بوده است. دلایل اصلی که منجر به انقراض این جغد شد، از دست دادن زیستگاه و شکار مجموعه ای از آنها به منظور انجام پژوهش بود. جمعیت این گونه در پایان قرن 19، به طور قابل توجهی کاهش یافت. این پرنده آخرین بار در سال 1914 رؤیت شد و پس از آن به عنوان منقرض شده اعلام شد.
به غیر از این پرندگان، حیوانات بسیار دیگری به علت شکار بیش از حد، از دست دادن زیستگاه و شکار غیر مجاز در مقیاس بزرگ از بین رفته اند. لیست حیواناتی که ما در طول قرن گذشته از دست داده ایم بسیار طولانی است، اما برجسته ترین آنها شیر بربری و کرگدن سیاه غربی می باشد. هم چنین لیست طولانی تری از حیوانات در معرض خطر و یا در آستانه انقراض وجود دارد. اگر هر چه زودتر اقدامات مناسبی برای حفاظت از این حیوانات صورت نگیرد، به زودی منقرض می شوند و با از دست دادن آنها خسارات بسیار زیادی به تنوع زیستی زمین وارد خواهد شد.

/ج